کد مطلب:4214 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:22

گنجینه پرسمان » اجتماعي و فرهنگي

چگونه مي توان افراد را شناخت و چه بايد كرد كه زندگي پايدار و سعادتمندي داشت با توجه به اينكه در جامعه ما افراد پاك و خوب كمتر پيدا مي شوند آيا بايد به اين بدبختي تن داد؟

براي شناخت افراد ميتوان از خانواده و خويشان و دوستاني كه آن فرد را ميشناسند و سالها با او رفت و آمد داشتهاند، به روحيات و اخلاق خود آنها پي برد. علاوه بر اين وقتي انسان چند مرتبه با كسي رفت و آمد كرد، خواهي نخواهي به روحياتش پي خواهد برد. حضرت علي ميفرمايد: هيچ كس مطلبي و صفت اخلاقي را در درون خودش پنهان نميكند مگر اين كه آثار و علايم آن بر زبانش ظاهر ميگردد و اين تجربه شده است كه انسان هر چقدر كوشش كند كه روحياتش را بروز ندهد، بالاخره با كلماتي كه ناخودآگاه بر زبانش جاري ميشود، خودش را نشانهد داد. در هر حال در انتخاب دوست بايد خيلي دقت كرد.

پي بردن به شخصيت و تفكرات افراد، تابع متغيرهاي گوناگوني است و نميتوان به سادگي و در يك نامه به آن پرداخت. در عين حال از طريق معاشرت، گفتوگو و پرسش از ديگران، ميتوان به برخي از آگاهيها در اين زمينه دست يافاحتمالاً منظورتان از اين سؤال، روش شناخت ويژگيها و صفات شخصيتي و اخلاقي و منش اجتماعي افراد است. به اختصار بعضي از اين شيوهها را بيان ميكنيم: 1. گفتار انسانها نشانگر چگونگي شخصيت آنها است. علي (ع) ميفرمايد: المرء مخبوء تحت لسانه تا فردي سخن نگوژگيها و صفات اخلاقي وي روشن نميشود. سعدي همين كلام گهر بار اميرالمؤمنين (ع) را چنين بيان نموده است:

تا مرد سخن نگفته باشدعيب و هنرش نهفته باشد

با دقت در نحوه سخن گفتن افراد، ميتوان بخشي از شخصيت آنان را دريافت مثلاً انسان با نزاكت و با ادب هيچ گاه زبانش را به سخنان زشت و ناپسند و يا الفاظ نامناسب نميآلايد.2. رفتار و عملكرد افراد نيز علامت ديگري براي شناخت آنها است. پايبندي به اصول اخلاقي، احترام به ديگران، نظم در كارها، نحوه راه رفتن و لباس پوشيدن و ديگر امور شخصي و اجتماعي، نشانگر چگونگي شخصيت افراد است.3. توجه به دوستان فرد، يكي ديگر از راههاي شناخت اوست. بايد ببينيم اين فرد با چه كساني روابط صميمانه دارد چون معمولاً افراد با هم فكران خود معاشرت ميكنند. دوست آينهاي است كه افكار و رفتار انسان را باز ميتاباند لذا در روايت آمده است كه المرءُ علي دينله آدمي به كيش دوست خويش است، روش زندگي فرد را دوست او تعيين ميكند پس با شناسايي دوستان نزديك فرد، ميتوان خود فرد را بهتر و بيشتر شناخت4. مسافرت با ديگران نيز روشي كارآمد براي شناخت روحيه و منش فردي و اجتماعي ديگران است.

در طول مسافرت و سختيهاي راه، ميزان تحمل، صداقت، ايثار و ديگر فضايل اخلاقي بيشتر رخ مينمايدهمسر خوب و مناسب ويژگيهاي متعددي دارد كه انشاءالله شما با يكايك آنها آشنا و نسبت به احراز آن كوشا هستيد. اما در خصوص ويژگي ايمان كه يك صفت قلبي است به عرض ميرسانيم كه راه شناخت و پي بردن به اين ويژگي دروني، دقت در اعمال و رفتار ناشي از آن است. مثلاجاعت يك صفت نفساني و دروني است و كسي نيست كه ادعاي شجاعت نكند ولي راه تشخيص فرد شجاع از ترسو دقت در رفتارهاي وي و مشاهده آنها است. مثلاً كسي كه شب از بيرون رفتن و يا واقع شدن در تاريكي امتناع ميورزد و با مشاهده يك صحنه پراضطراب رنگ رخسارهاش را ميبازدميتواند شجاع باشد. حال براي پي بردن به ايمان افراد نيز بايد از نظر رفتاري وي را مورد دقت قرار دهيد. مثلاً شخص با ايمان به سهولت غيبت نميكند، تهمت نميزند، از انجام واجبات غفلت نميورزد و نمازهاي واجب را در اول وقت و با حضور قلب و كيفيت برتر به جا مي، در رعايت حساب مالي (خمس و زكات) دقت دارد و وضعيت شخصي او از نظر پايبندي به امور شرعي دارد و. بنابراين به صرف ادعا نميتوان كسي را با ايمان دانست چون مدعيان ايمان كم نيستند و از طرفي ايمان هم مراتب متعدد دارد، لذا براي اين كه بدانيد فرد مورد نظر، شخص مؤمي هست يا نه؟ بايد در رفتارهاي ديني و عبادي او و ميزان پايبندي او به اين اعمال دقت و توجه داشته باشيد و تنها و تنها از اين راه ميتوان به ايمان او پي برد. مثلاً در برابر او غيبت كنيد و ببينيد آيا عكسالعمل نشان ميدهد يا نه يا دقت كنيد كه آيا در اول وق سراغ اقامه نمازها ميرود يا در پايان وقت و همانند انسانهاي عجول نماز ميگذارد و. اميدواريم با رعايت اين معيار در مسير آنچه هدف شماست موفق باشيددر روايات و تاريخ گاهي به كساني برخورد ميكنيم كه راجع به آنها گفته شده است: آنها افراد مؤمن و فاسق را از چهرهشان ميشناختند، ولي بايد دانست ما مأمور به ظاهر هستيم و بايد با افراد جامعه و همنوعان خود بر طبق رفتار و گفتار ظاهريشان برخورد و معاشرت نمايپيامبران و امامان از علم غيب خويش در معاشرتهاي روزمره استفاده نمينمودند، حتي پيامبر اكرم (ص) فرمود: من مأمور هستم در قضاوتهايم بين شما بر طبق دلايل و قواعد باب قضا حكم نمايم (نه بر اساس علم غيب). آنهايي هم كه چنين تشخيصي را پيدا كردهاند، كارهاي خاصجام ندادهاند كه به اين هدف خاص برسند. به عبارت ديگر هدف آنها شناخت باطن انسانها نبوده است.بله در اثر تقوا و بندگي خداوند و رياضتهاي شرعي مانند روزه و ترك محرمات انسان به مقامات و علوم مختلفي دست خواهد يافت كه ممكن است يكي از آنها مسأله مورد نظر شما باشد. بايد توجه داشت كه گرچه در جامعه كنوني ما فساد وجود دارد امّا فساد بار نيست. چنان كه خود ميدانيد، ازدواج آغاز زندگي مشترك است و تأثير عميق و زيادي در سعادت و آرامش انسان دارد و بايد با دقت و آگاهي بيشتر بدان اقدام نمود. نامه شما نيز از توجه و حساسيتيبه اين موضوع داريد حكايت ميكند. اميدواريم با مطالعه بيشتر در اين زمينه و مشورت با افراد با تجربه، بتوانيد به ازدواجي موفق دست يابيد. قبل از هر چيز، لازم است شناخت كافي از معيارهاي يك همسر شايسته و متناسب به دست آوريد. ما در اين جا به روايتي از حضرت علي(ع) درباره صفات يك همسر خوب اشاره ميكنيم: 1- صالحه (شايسته): خانمي كه كارهاي شايسته و مورد پسند خدا را انجام دهد 2- ودود: با محبت باشد 3- ولود: نازا وعقيم نباشد 4- شكور در مقابل نعمتهاي الهي شكرگذار باشد 5- قنوع: اهل قناعت باشد تا در زندگي تو را به زحمنيندازد 6- غيور: نسبت به دين خدا و عفت غيرتمند باشد 7- در برابر احساني كه به او ميشود، قدرداني كند 8- چنانچه از سوي تو كار ناروايي سرزد، عفو و اغماض كند 9- اگر در زندگي يادآور خدا شدي، تو را همراهي كند و اگر خدا را فراموش كردي، يادآور تو شود و به تو تذكردهد 10- آن گاه كه از منزل خارج شدي، خودش را حفظ كند 11- و هرگاه به منزل وارد شوي، با ورودت خوشحال و مسرور گردد 12- چنانچه به او دستور و فرمان دادي، اطاعت كند و اگر براي او قسم خوردي، باورت كند و تكليف خود را انجام دهد 13- و اگر ناراحت شدي و او را مورد غضب قرار دادي، اسباب خوشنوديت را فراهم آورد.

در احاديث ديگر به ملاكهاي ذيل اشاره شده است: 1- محبت به اهل بيت داشته باشد 2- از نظر خانوادگي و شخصي خوش سابقه باشد 3- زيبا باشد، زيبايي يك امر نسبي است و سليقه شما ملاك است 4- كفو و همشأن باشد، اين ملاك بسيار مهم است و شامل وضع مالي و مذهبي و اخلاقي ورهنگ خانوادگي و دانش و قيافه و بسياري از شرايط اجتماعي ميشود. بايد فاصله در حدي نباشد كه زندگي را براي طرفين مشكل سازد. آنچه بايد تأكيد شود هم سطح بودن (كفو) دو زوج و خانوادههاي آنهاست به عبارت ديگر هم سطحي زوج از نظر اجتماعي، فرهنگي، اقتصادي، تحصيلاتي و. در موفقيت، دوام و شيرين ازدواج، نقش به سزايي دارد.براي پيدا كردن چنين همسري بايد تحقيق زيادي كرد. اعتماد به گفتههاي خود دختر، كفايت نميكند گرچه گفت و گو با فردي كه تصميم به ازدواج با وي داريد، لازم و ضروري است، تا از روحيات، وضعيت اخلاقي، علايق و سلايق همديگر آشنا شويد ولي اولاً، اكتفا به آن كافي نيست بايد قبل از آن، از خانواده، همسايهها، اقوام، هم اتاقيها و دوستان وي تحقيق كنيد. ثانياً، چنين گفت و گوهايي بايد با نظارت والدين شما و ايشان باشد. پس از اين كه خانواده شما از خانواده دختر مورد نظر خواستگاري كرد، در جلسهاي، براي آشنايي با يكديگر گفتگو كنيد. با چنين روشي هم از خطرات احتمالي گفت و گوهاي پنهاني و بدون اطلاع خانوادهها مصون خواهيد ماند و هم از نظرات مشورتي و اطلاعات خانواده خود درباره دختر مورد نظر بهرهمند خواهيد شد.در پايان مطالعه كتاب انتخاب همسر، استاد ابراهيم اميني و جوانان و انتخاب همسر، علي اكبر مظاهري را براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه ازدواج و مسائل آن توصيه ميكنيمدر مورد انتخاب همسر بايد از فاكتورهاي گوناگوني استفاده كرد بعبارت ديگر همسر مورد نظر را نميتوان صرفاً با طرح چند سؤال آنهم در يكي دو جلسه، شناسايي كرد چه اينكه اين جلسات بيشتر جنبه تشريفاتي دارد و طرفين بخاطر برخوردهاي اوليه ممكن است خيلي خوب نتوانند همدگر را ارزيابي كنند لذا علاوه بر اين جلسات گفتگو بايد راهكارهاي مطمئنتري را ضميمه كرد تا مجموعاً به يك نتيجه مطلوب رسيد و آگاهانه دست به انتخاب زد بنظر ميآيد يكي از بهترين راههاي شناخت همسر، شناخت خانواده او ميباشد چه اينكه همسر محصول يك خانواده است ور خانواده مناسب باشد تا حدود زيادي ميتوان به محصولات آن نيز اطمينان داشت راه شناسايي خانواده استفاده كردن از افراد مجرب، آگاه و دلسوز و در عين حال راز دار و مطمئن امكانپذير است يكي ديگر از راههاي انتخاب همسر مناسب داشتن آگاهيهاي لازم از همسر مطلوب و ايآل ميباشد و لازمه اين كار مطالعه كتابهايي در اين زمينه مانند كتاب جوانان و انتخاب همسر از علي اكبر مظاهري انتشارات پارسايان و كتاب انتخاب همسر از ابراهيم اميني از انتشارات سازمان تبليغات و كتابهاي ديگر در همين زمينه، و همچنين مشورت كردن با افراد كارشناو مجرب اطلاعات بسيار ارزشمندي را ميتواند در اختيار انسان بگذارد، بعد از اينكه مجموعهاي از اطلاعات را از طريق خانواده، مشورت با افراد كارشناس و مجرب و مطالعه بدست آورديد آنگاه نوبت به جلسات حضوري و گفتگو ميرسد طبيعي است كه اگر اين فرآيند به صورت صحيح ور از احساسات انجام بگيرد درصد بالايي از اطلاعات لازم را براي انسان فراهم نموده. در جلسات حضوري بيشتر بايد توجه به مسائلي مانند تعادل روحي، سلامت جسماني، قيافه ظاهري و نگاه كلي فرد به زندگي مورد توجه قرار گيرد براي بدست آوردن تعادل روحي كه اهميت بسيار زيادي دارد بايد رفتار فرد را مانند نحوه سخن گفتن او، انسجام كلامي او. طريقه نشستن و حركات و سكنات او مورد توجه قرار گيرد اگر در اين گونه امور وضعيت عادي داشت تا حدودي ميتوان به تعادل روحي او نيز پي برد. با سئوالاتي از قبيل نظر شما درباره زندگي مشترك چيست و ه نظر شما همسر مطلوب و بدنبال آن زندگي مطلوب چگونه زندگي ميتواند باشد ميتوان تا حدودي با ديدگاههاي او و انتظار از زندگي آينده پي برد البته همانطور كه قبلاً بيان شد از طريق اينگونه جلسات نميتوان شخصيت فرد را آن طور كه هست شناسايي كرد بنابراين علاوه بين جلسات از كانالهاي مختلف كه به بعضي از آنها اشاره شد بايد اطلاعات لازم را بدست آورد و بعد از همه اين مسائل بايد با توكل به خداوند متعال و توسل به اهلبيت كمك خواست تا آنها نيز در يافتن يك همسر مناسب و كفو كه از هر نظر در زمينههاي گوناگون به صورت نسبي نزيك به ما باشد، ما را ياري كنند.